Insecten eten - Alles dat je moet weten over het eten van insecten

Meer dan twee miljard mensen gaan je al voor; in meer dan 150 landen worden insecten gezien als een hele normale –en soms zelfs essentiële- toevoeging aan het dieet. In het Westen leeft echter een heel ander beeld van deze kleine beestjes; ze worden vaak geassocieerd met viezigheid of andere onprettige beelden. Maar is dit wel terecht?

In dit artikel nemen we een diepe duik in de wereld van insecten en kijken we wat voor rol een insect in het dieet zou kunnen spelen. Benieuwd? Lees hieronder verder.

 

Waar worden insecten gegeten? 

Het eten van insecten is een stuk minder ongebruikelijk dan je zou denken. Zo is het voor meer dan twee miljard mensen een hele normale zaak en hebben we onderhand al meer dan 2.000 eetbare insectensoorten in kaart gebracht. De lijst met landen waar insecten worden gegeten is dan ook enorm. Met name in de continenten Afrika, Azië en Zuid-Amerika komt het met regelmaat voor. 

Neem bijvoorbeeld de hoofdstad van Congo, Kinshasa. Op de lokale markten in Kinshasa zul je het hele jaar door kraampjes vinden waar rupsen worden aangeboden. Geschat wordt dat het gemiddelde huishouden in Kinshasa meer dan 300 gram rupsen eet per week. Zo ook in de Centraal Afrikaanse Republiek; in het regenseizoen wordt geschat dat de gemiddelde persoon zo’n 42 rupsen eet per dag!

Als we kijken naar Azië zien we dat daar tussen 150-200 soorten insecten met regelmaat worden gegeten. Alleen al in Bangkok, de hoofdstad van Thailand, worden naar schatting 80 verschillende soorten insecten gegeten. De rode palmkever is zelfs zo geliefd dat het over het gehele Aziatische continent wordt gezien als een delicatesse.  

Vervolgens gaan we naar Mexico. Op de bladen van de Agave Salmiana-plant zoeken lokale boeren naar rode en witte maguey-larven. Deze larven zijn erg waardevol binnen deze gemeenschappen omdat ze super gezond zijn. Zo zijn ze rijk aan vetten, eiwitten vitaminen en mineralen. Om ze klaar te maken worden ze door de bevolking gefrituurd, gekruid en vervolgens geserveerd in een tortilla met een pittige saus erbij. 

Nu gaat de lijst nog wel even door, maar de boodschap is waarschijnlijk duidelijk; insecten eten is eigenlijk helemaal zo gek nog niet. Voor velen zijn insecten een belangrijk onderdeel van het dieet en vullen ze een behoefte naar eiwitten en andere voedingswaarden op een hele goedkope manier.

 

Insecten eten in het Westen

Het is waarschijnlijk geen geheim dat insecten nog niet vaak op ons bord verschijnen. Maar hoe komt dat eigenlijk?

Verschillende factoren hebben daarvoor gezorgd. Zo is het gematigde klimaat in een groot deel van Europa een stuk minder geschikt voor de groei van insecten. Europa is een thuisbasis voor minder dan 2% van alle insectensoorten die we kennen en daarbij groeien ze hier ook een stuk minder groot dan in tropische klimaten. Waar de lokale bevolking in bovengenoemde landen vaak met vrij simpele trucs genoeg insecten kunnen vangen in het wild, zal dat hier niet snel gebeuren.

Daarbij zijn wij in Europa afhankelijk geworden van het houden van vee en gewassen; de agricultuur. Varkens, koeien, schapen en kippen konden ons vroeger voorzien van voedsel en waren daarbij vaak ook nog in te zetten voor andere doeleinden, bijvoorbeeld de productie van melk, leer en wol. Ook werden we steeds beter in het verbouwen van deze dieren en leerden we hoe we voor langere tijd voeding konden opslaan zonder het te laten bederven. Na duizenden jaren ontwikkeling is Nederland tegenwoordig zelfs wereldwijd de #2 exporteur van agriculturele producten. Niet gek voor zo’n klein landje!

Deze factoren, en meer, hebben ertoe geleid dat insecten in het Westen nooit helemaal hun plek konden vinden binnen het voedingssysteem. We zijn het pad van de agricultuur gaan volgen en als je dat zo op een rijtje zet, is dat ook helemaal niet gek.

Alleen, daar is het niet bij gebleven. Niet alleen hebben insecten geen plek gekregen binnen onze voedingssystemen, maar we hebben een relatief sterke afkeer ontwikkeld tegen de kleine beestjes. Dat is iets dat, kijkend naar de feiten, misschien minder snel recht te praten is. Toch Vis het voor velen een gegeven dat insecten vies en primitief zijn. Hoe komt dit, en is dit terecht? 

 

Sociale acceptatie insecten eten

Cultuur is overal. In ons gedrag, in onze normen en waarden, in onze kleding, noem het maar op. Wanner je andere landen of continenten bezoekt zul je grote en kleine verschillen zien in de cultuur. In Japan is het bijvoorbeeld gebruikelijk om te buigen wanneer je iemand groet, waar je in Nederland iemand een ferme handdruk geeft. Ook is het in veel culturen normaal om gasten mee te laten eten en bij je te laten overnachten wanneer ze op visite komen. Bij een gemiddelde Nederlander daarentegen wordt er toch vreemd naar de lunch-visite gekeken als ze om 5 uur nog niet naar huis zijn!

Natuurlijk is dit een wat overdreven voorbeeld, maar het laat wel zien dat cultuur heel invloedrijk is. Zo ook in ons eetgedrag.

Cultuur lijkt zelfs een hele sterke invloed te hebben op het beeld van wat ‘lekker’ en ‘vies’ moet zijn. In onze Westerse cultuur leeft er een sterk beeld van ‘vies’ rond het eten van insecten. Ze worden nog veel geassocieerd met primitief gedrag en roepen (terechte) vragen op: Wat is het? Waar is het geweest? Kan ik dit eten? Is dit wel gezond? ‘De angst voor het onbekende’ speelt hierin een grote rol. Wel kun je jezelf dan een wedervraag stellen: Hoe is dat beeld tot stand gekomen?

De meningen zijn erover verdeeld. Sommige onderzoekers stellen dat dit beeld is ontstaan omdat insecten vroeger geassocieerd werden met het falen van de oogst: Wanneer er een plaag was konden alle gewassen vergaan, en insecten konden zorgen voor het overlijden van de dieren. Vroeger had dit catastrofale gevolgen voor de bevolking die afhankelijk was van de agricultuur voor hun voeding.

Ook wordt verondersteld dat de beelden van insecten die je terug kunt vinden in populaire media veelal geassocieerd worden met minder prettige situaties/gebeurtenissen. Dit zorgt ervoor dat de weinige associatie die men heeft met insecten nagenoeg alleen maar negatief is.

Er zijn een hoop redenen te onderscheiden- te veel waarschijnlijk. Het is in ieder geval duidelijk dat insecten door de culturele bril van het Westen nog niet watertandend tegemoet worden gekeken.

Bij een aantal lezers zal nu de vraag ontstaan: Oke, maar waarom zouden we daar dan iets aan moeten doen? Als we ons redden met de agricultuur en de middelen die we hebben, waarom zouden we dan iets anders proberen? Het gezegde luidt immers niet voor niets: ’Never change a winning team’.

Maar, nu blijkt: de agricultuur is niet meer het ‘winning team’ dat het vroeger was. Het loopt tegen zijn limieten aan en sterker nog: het gaat er vaak al royaal overheen. 

 

Hoeveel stoot agricultuur uit?

Het merendeel van onze huidige voedselvoorziening komt uit de agricultuur. Dit was een prima oplossing voor een maatschappij die vroeger nog stukken kleiner en minder complex was.

Echter, onze wereldbevolking groeit nu zo hard dat de agricultuur onze voedselvoorziening bijna niet kan bijhouden. In 2050 zijn we naar schatting met 10 miljard mensen op aarde, wat zou betekenen dat we ongeveer 50% meer voedsel moeten maken dan we nu doen, met name eiwitrijke voedselbronnen.

Onderzoek toont aan dat de agricultuur dat gat niet kan overbruggen. In zijn huidige vorm kost het verbouwen van gewassen en het houden van vee al te veel land, te veel water en het stoot te veel uit. Wat in oorsprong een hele geschikte manier was om de mens te voeden en onderhouden, blijkt nu een industrie te zijn die niet in staat is om op schaal onze duurzame doelen te halen: doelen die we hebben gesteld om klimaatverandering tegen te gaan en ervoor te zorgen dat we de fragiele balans van ons ecosysteem kunnen behouden. 

Dat klinkt als heel wat, maar hoe groot is de impact nou echt? We zetten de nummers op een rijtje, en komen uit op het volgende:

De agricultuur in zijn huidige vorm is verantwoordelijk voor:

  • Grofweg 25% van alle uitstoot op jaarbasis (meer dan de gehele transportsector bij elkaar)
  • Het benutten van 40% van al het landoppervlak op aarde
  • Het verbruiken van 60% van al het zoetwater op jaarbasis

Dat is best wel flink. Waarschijnlijk een stuk meer dan je had verwacht. Met de groeiende druk op een verduurzaming van onze maatschappij en gewoonten is het misschien niet zo’n gek idee om onze voedselproductie en -voorziening eens kritisch onder de loep te nemen. Als we namelijk écht willen zorgen dat we nog een aarde overlaten voor toekomstige generaties, moet er iets veranderen. Maar, hoe pak je dat aan?

Dit is waar insecten in beeld komen. Vele onderzoekers claimen dat insecten een rol kunnen spelen in het oplossen of verkleinen van dit grote probleem; de kleine beestjes blijken een enorm verschil te kunnen maken. 

 

Waarom zijn insecten duurzaam?

Het verbouwen van insecten kan een stuk duurzamer gebeuren dan het verbouwen van bijvoorbeeld vee, om verschillende redenen:

  • Insecten kunnen heel efficiënt voedsel omzetten in lichaamsmassa.
    Voor een kilo koeienvlees is al gauw 10KG voer nodig, waar je voor een kilo krekelvlees maar 1,7KG voer nodig is.
     
  • Insecten stoten een heel stuk minder broeikasgassen uit.
    Onderzoek toont aan dat het verbouwen van insecten doorgaans 50-100x minder uitstoot per KG voedsel dan bijvoorbeeld koeien.

  • Het verbouwen van insecten vergt aanzienlijk minder water.
    Neem de krekels: ze hebben ongeveer 1L water nodig om 1KG aan vlees te produceren, tegenover 2000L(!) water voor 1KG koeienvlees.
     
  • Insecten hebben (in tegenstelling tot vee) amper ruimte nodig
    In de natuur leven insecten vaak al dicht op elkaar, denk bijvoorbeeld aan een mierennest of een bijenkorf, wat ervoor zorgt dat de insecten super-compact kunnen worden verbouwd. Zo is er maar een fractie van het land nodig.
     
  • Insecten zijn absoluut geen kieskeurige eters
    Insecten kunnen bioafval (mest, compost) opeten als voedsel en dit omzetten in hoogwaardige voedingswaarden. Dit zorgt ervoor dat het mestoverschot dat nu bestaat teruggedrongen kan worden. 

Duurzame voordelen zijn er dus zeker. Met de groeiende druk die we op het klimaat uitoefenen is het eten van insecten dus helemaal geen gekke oplossing.

Maar insecten zijn meer dan alleen een duurzame keuze: ze bieden enorm veel voedingswaarden en kunnen helpen om mensen gezonder te maken!

 

Zijn insecten gezond?

De voedingswaarden van insecten verschillen sterk, met name omdat er zo veel verschillende soorten eetbare insecten zijn. Er zijn echter een aantal algemene conclusies te trekken over de voedingswaarden van verschillend eetbare insectensoorten; ze bevatten veel eiwitten, goede vetten, vezels en een ruime hoeveelheid vitaminen en mineralen.

In dit scenario kijken we naar een insectensoort die veelbelovend is voor de menselijke consumptie: krekels.

  • Krekels hebben een ongelofelijk hoge eiwitconcentratie
    ze bestaan voor meer dan 60% uit eiwitten! Ook bevatten ze alle aminozuren die je lichaam nodig heeft (de essentiële aminozuren), waardoor het een complete eiwitbron is.

  • Ze bevatten een heel rijk profiel aan vitaminen en mineralen
    meer ijzer dan spinazie, meer calcium dan melk, een goede hoeveelheid vitamine B12 en meer omega’s dan zalm.

  • Je kunt ze op allerlei verschillende manieren verwerken in voedsel
    Je kunt ze vermalen en er eiwitpoeder kan maken voor in een voedzame shake; je kunt er meel van maken waar je vervolgens gezond mee kunt bakken; je kunt er repen van maken voor een gezonde tussendoor; je kunt ze frituren als snack, je kunt er burgers mee bakken of je kunt ze in de oven doen en kruiden om ze als borrelnootjes te eten. Kortom; er zijn opties genoeg.

  • Insecten bevatten geen soja, gluten of lactose.
    Dit betekent dat ze vaak makkelijk te verteren zijn en dat ze weinig tot geen nadelige effecten zullen oproepen. Sommige insectensoorten bevatten wel de stof Chitine, een bouwsteen voor hun exo-skelet. Mensen met een schaaldieren allergie kunnen ook allergisch zijn voor Chitine.

Wel zullen sommigen van jullie zich nog afvragen: hoe zit het dan met de smaak? Zijn insecten niet vies? En dat zijn terechte vragen. Het blijft immers wat onwennig. Maar, wat blijkt: de meeste insecten hebben een hele neutrale of zelfs aangename smaak. De smaak wordt vaak (uiteraard afhankelijk van de insectensoort) omschreven als ‘notig’ en wordt als prettig ervaren. Helemaal wanneer het wordt verwerkt in een gerecht lijken insecten een positieve toevoeging te zijn aan de smaak- en eetbeleving, bovenop hun uitstekende voedingswaarden.

Daarbij zou het niet de eerste keer zijn dat onze culturele perceptie van wat ‘lekker’ is radicaal verandert. Hetzelfde dilemma waar we ons nu in bevinden in het Westen is namelijk al eens eerder voorgekomen met een voedingsproduct dat tegenwoordig maar al te geliefd is: Sushi!

Een aantal decennia geleden maakte sushi voor het eerst zijn ronde in de Westerse landen. Dit was toen zo’n vreemd concept dat er vaak krantenkoppen aan werden toegewijd! Wie ging er immers met zijn goede verstand rauwe vis eten? Dat was maar een rare gewoonte die overgewaaid was uit Azië, maar daar hoefden wij met ons boerenverstand niks van te weten.

Ik hoef waarschijnlijk niet te vertellen dat dat beeld tegenwoordig niet minder waar kan zijn: sushi is overal. En niet alleen is het overal, maar voor goede sushi betaal je de hoofdprijs. Het is een delicatesse geworden in onze samenleving. Een samenleving die er in eerste instantie niet aan wilde geloven en waar het nog net niet werd geridiculiseerd.

Zou een soortgelijke verandering ook gaan plaatsvinden voor insecten? Misschien. Maar dan is het wel belangrijk om te weten waarom je eraan zou beginnen en hoe je dit kunt aanpakken.

 

Moeten we insecten eten?

Insecten lijken veelbelovende kandidaat voor het voeding van de toekomst. De voedingswaarden zijn uitstekend: ze zijn enorm rijk aan eiwitten, ze bevatten een goede hoeveelheid vitaminen en mineralen en zijn vrij van allergenen. Ook is het verbouwen van insecten ongelofelijk duurzaam. Ze hebben maar een fractie van het land, het water en de voeding nodig van vergelijkbare producten uit de veeteelt of akkerbouw. Daarbij stoten ze ook nog eens minder uit, wat ze de absolute koningen maakt in efficiëntie.  

Toch zien mensen in het Westen insecten nog niet snel als een voedingsbron. Hier spelen de agriculturele achtergrond en culturele percepties van 'lekker' en 'vies' een grote rol in. Mensen associeren insecten vaak met minder aangename beelden, terwijl dit doorgaans niet waar hoeft te zijn.

Echter, het zou niet de eerste keer zijn dat een cultuur zijn beeld over een bepaalde soort voeding verandert. Deze verandering heeft het Westen al eerder doorgaan met sushi; vroeger werd het geridiculiseerd, inmiddels is het een lekkernij. De verwachting is dat insecten een soortgelijke verandering kunnen doorgaan. 

De opties om insecten te eten komen er ook steeds meer. Zo zijn er al insectenburgers verkrijgbaar bij foodtrucks, kun je hele insecten kopen als borrelhapjes en is er sportvoeding met een basis van insecten.

GaiaFood gelooft in de kracht van insecten en wil er voor zorgen dat insecten belanden op het bord van alle Nederlanders. Geloof jij ook in deze missie? Neem eens een kijkje op deze pagina waar we uitleggen hoe we dit bij GaiaFood willen doen.

Ben je benieuwd geworden naar insectenproducten? Maak dan hieronder kennis met ons eerste product: Gaia Insect Protein, een eiwitpoeder op basis van insecten.

Je maakt met één zak Gaia Insect Protein al een meetbare positieve impact: Per zak van 500g bespaar je genoeg CO2 om van Amsterdam naar Brussel te rijden, wanneer dit vergeleken wordt met de uitstoot van Whey Protein.

Ook profiteer je van alle gezondheidsvoordelen van insecten: Gaia Insect Protein is rijk aan eiwitten, calcium, magnesium, ijzer, zinc en bevat alle essentiële aminozuren - zonder allergenen!

Geloof jij ook in de kracht van insecten? Help ons dan om insecten op het bord van elke Nederlander te krijgen!

8 Kommentare

  • Insecten eten is lekker, maar billen eten is nog lekkerder

    Jens Willen Brinkers
  • I love little childeren

    Jens brinkers
  • I just failed No Nut November

    Jens Brinkers
  • I am about to BLOWWWWWW

    Jens Brinkers
  • SHE zoek een elven met je lange bericht

    Jens Willem Brinkers

Hinterlasse einen Kommentar